هر آنچه درباره گریس خور، انواع و کاربرد آن باید بدانید

گریس خور یک تجهیز است که برای انتقال گریس به داخل تجهیز در اتصال گریس پمپ به هوزینگ یاتاقان و یا اتصالات کشوئی و یا سایر مکانیزم‌های مکانیکی کاربرد دارد.

گریس خور یکی از مهمترین تجهیزات برای انتقال گریس به داخل دستگاه است. در این مقاله به گریس خور، انواع و کاربرد آن پرداخته‌ایم.
گریس خور چیست؟

گریس خور یک تجهیز است که برای انتقال گریس به داخل تجهیز در اتصال گریس پمپ به هوزینگ یاتاقان و یا اتصالات کشوئی و یا سایر مکانیزم‌های مکانیکی کاربرد دارد.

گریس خورها، سایزها و ابعاد مختلف و همچنین شکل‎های هندسی متنوعی دارند.

فرم‌های کلگی متنوع گریس خور (Grease nipple) که باتوجه به حجم گریس قابل انتقال،  دارای قطرهای متفاوتی است، برای سهولت در عملیات گریس‌کاری استفاده می‌شوند. همچنین برای انتقال حجم‌های متفاوت گریس در فواصل زمانی متفاوت، گریس خورها در هر شکل و نوعی که باشند، دارای سایزهای مختلف هستند.

زوایای متفاوت گریس خور باعث سهولت کار اتصال به گریس پمپ، در محیط‌های کاری مختلف و محدود امکان می‌شود.

ساختار و کاربرد گریس خور

امروزه گریس خورها کاربرد فراوانی در انواع دستگاه‌های صنعتی همچنین ماشین آلات و بسیاری دیگر از محصولات مانند بلبرینگ‌ها و یاتاقان‌ها دارد و به علت کارایی بالا و مناسب این محصول است که سبب استفاده از آن برای روانکاری و گریس‌کاری ابزار‌های مورد استفاده می‌شود. گریس خورها از دسته قطعاتی هستند که در صنایع انتقال گاز و به عنوان یک تجهیز برای روانکاری انواع شیرهای انتقال گاز استفاده می‌شوند.

یکی از کاربردهای گریس خور این است که برای اتصال گریس پمپ به هوزینگ یاتاقان و یا اتصالات کشوئی و یا سایر مکانیزم‌های مکانیکی برای انتقال دادن گریس به داخل تجهیز کاربرد دارد.

برای ساخت انواع گریس خور، باتوجه به نوع و پرفشار بودن و یا کم فشار بودن از متریال مختلفی استفاده می‌شود. به عنوان مثال فولاد‌های استنیتی در بدنه گریس خورهای کم فشار کاربرد دارند، و در بدنه گریس خورهای پرفشار باید از انواع استنلس استیل(AISI 316 , AISI 304, AISI 420)  یا سوپر آلیاژ ( Monel , Inconel , Nimonic) با توجه به شرایط کار و تجهیزات استفاده شود.

شرایط کارکرد عبارتند از :

•     فشار کاری
•     میزان خورندگی گاز یا سیال

در انتخاب متریال ساچمه نیز برخی ویژگی‌ها مانند مقاومت در برابر سایش و مقاومت در برابر ضربه باید مورد توجه قرار گیرد. به عنوان مثال آلیاژ100Cr6  مناسب‌ترین آلیاژ برای ساچمه‌ها است. این آلیاژ مناسب‌ترین خواص برای Seal یا نشت بندی بین دو فلز را ایجاد می‌کند.

تمام کنترل‌هایی که گفته شد، برای تست و کنترل مطابقت API 598 است. همچنین باید به این نکته توجه شود که در دوره‌های بازدید که توسط واحد تعمیرات و بهره برداری از تجهیزات انجام می‌شود، در صورت نیاز این چک ولوها تعویض می‌شوند.
چک ولو داخلی چیست؟ (INTERNAL CHECK VALVE )

در زمان قبل از بهره برداری از یک شیر باید مطمئن شویم شیر نصب شده دارای چک ولو های داخلی استاندارد و با کیفیت بالا باشد. این نوع چک ولو ها در سایزهای مختلف 1.2، 3.8 و 1.4 تولید می‌شوند.
انواع گریس خورها

انواع گریس خورها با توجه به نوع کاربرد و استفاده در تجهیزات مختلف در صنایع، در سایزها و ابعاد مختلف و همچنین با شکل‌های متنوع تولید می‌شوند.

این قطعات که برای بهبود فرآیند گریس‌کاری در تجهیزات صنایع استفاده می‌شوند، همانطور که گفته‌شد، دارای فرم‌های مختلف در بازار موجود بوده و بسته به میزان گریس انتقال، دارای قطر و کلگی متفاوت هستند.

همچنین گریسخور در زوایای مستقیم، 45 درجه و 90 درجه گریس خور تولید می‌شوند، که باعث سهولت کار اتصال به گریس پمپ، در محیط‌های کاری مختلف و محدود امکان می‌شود.

انواع گریس خورها به شش دسته تقسیم می‌شوند که در ادامه معرفی می‌کنیم.

•     گریس صاف که صفر درجه و مستقیم است.
•     گریس خورهای کج، نود درجه است.
•     گریس خورهای نیم کج که دارای زاویه چهل و پنج درجه هستند.
•     گریس خور لیلاندی
•     گریس خور گاردن یک طرفه
•     گریس خور گاردن دو طرفه

این گریس خورها بسته به نوع کاربرد و صنایع در ابعاد، شکل و سایز متنوع تولید شده و در تجهیزات و ابزارهای صنایع مختلف به کار برده میشوند.

گریس خور FITTING

زمانی که روی خطوط لوله نصب شده و تحت فشار است، بهترین و تنها راه ورود مواد آببندی و روانکاری به داخل شیرها اتصالاتی به نام گریس خور FITTING است. این اتصالات با توجه به نوع شیر و فشار عملیاتی و همچنین نوع سیال عبوری از داخل شیر، در دو جنس Stainless Steel یا Carbon Steel در بازار موجود هستند.  

نحوه کار این اتصالت به این صورت است که این اتصالات اجزای آب‌بندی و روانکاری را از طریق کانال‌هایی که تعبیه شده است، به داخل شیر و به سمت مجرا بند و یا نقاط آسیب منتقل می‌کنند. برخی صنایع، برای تولید ارزانتر شیرها از گریس خورهای ارزان و غیراستاندارد  استفاده می‌کنند. این موضوع باعث تلفات و صدمات جبران ناپذیری برای تکنیسین شیرآلات و هم چنین شیرهای خطوط انتقال می‌شود.
گریس خورهای شیرتوپی Ball Valve

یک گریس خور مناسب جهت استفاده در شیرهای توپی (Ball Valve)  با فشار عملیاتی بالا در سایز های مختلف 1.2، 1.4 و 3.8 است که از جنس Carbon Steel  و Stainless Steel ساخته می‌شوند.

این نوع گریس خورها شامل،ویژگی‌هایی است که در ادامه می‌بینید:

•     یک در پوش فلزی(Vented Cap)
•     یک چک ولو داخلی (Single Check Valve)   
•     سیستم کشویی جهت استفاده برای سرگریس پمپ های پنوماتیکی و دستی(Giant Button Head Coupler)
•     برای آب‌بندی کامل، دارای رزوه مخروطی شکل

BODY VENT / DRAIN FITTING

تکنسین شیرآلات جهت تست آب‌بندی داخلی شیرهای توپی به صورت تحت فشار یا آنلاین تحت شرایط خاص از این قطعه جهت تخلیه سیالات، تخلیه گاز و کاهش فشار از بدنه شیرهای توپی یا دروازه‌ای (GATE VALVE)  استفاده می‌کنند.
گریس خورهای شیرهای سماوری Plug Valve

این نوع گریس خور، یک گریس خور مناسب جهت استفاده در شیرهای سماوری  (Plug Valve)   است که در سایزهای مختلف مانند 5.8، 3.4، 1.2، 3.8 و 1.4 تولید شده و از جنس Carbon Steel است.

این نوع گریس خورها شامل،ویژگی‌هایی است که در ادامه می‌بینید:

•     بدنه یک تکه  (ONE – PIECE BODY)
•     دارای دو چک ولو داخلی (DOUBLE CHECK VALVE)
•     نوع RN دارای رزوه های ریز و نوع NH دارای رزوه های درشت هستند.
•     قابلیت جایگزینی گریس پمپ های دستی معیوب جهت تزریق کامپوندهای روانکاری و آب‌بندی به داخل شیر هستند.

گریس خور ساقه شیر PACKING INJECTOR

این قطعه زمانی که  ساقه شیر دچار نشتی شود جهت تزریق کامپوند مخصوص روانکاری و آب‌بندی ساقه شیر (Slick Stick)  استفاده می‌شود.  Packing Injectorنصب شده روی ساقه شیر دو تکه بوده، تکه اول ثابت و تکه دوم در هنگام تزریق کامپوند مخصوص جداشده و مانند یک گریس پمپ عملیات تزریق را انجام می‌دهد.

این نوع گریس خور در جنس‌های  Stainless Steel و Carbon Steel بوده و در سایزهای مختلف تولید می‌شود.
گریس خور QUAD SEAL

•     از جنس  316 Stainless Steel  به دلیل طول عمر بالا و مقاوم در برابر خوردگی شدید
•     4  مرحله آببندی Metal-to-Metal ، جهت آب‌بندی در فشارهای بالا و گازهای ترش
•     دارای چک ولو داخلی
•     دارای Thread Cage   سیستم جهت تزریق کامپوندهای آب‌بندی

تقسیم کننده گریس

تقسیم‌کننده گریس، قطعه‌ای است که برای توزیع و تقسیم گریس دریافتی از پمپ مساوی کاربرد دارد. معمولا تقسیم کننده‌های گریس چند خطی از 6 تا 22 خروجی دارند. گریس پس از خروج از گریس پمپ به داخل قطعه تقسیم‌کننده ورود و سپس از خروجی‌های تقسیم‌کننده خارج شده و به قسمت‌های مورد نظر در تجهیزات در صنایع منتقل می‌شود.

این تقسیم کننده‌ها شامل چند سیلندر و پیستون با ماشینکاری و دقت بسیار بالا در حد میکرون هستند. حرکت پیستون‌ها سبب جابجایی گریس و در نتیجه سبب خروج آن می‌شود. میزان گریس خارج شده از یک خروجی با خروجی دیگر به یک میزان و برابر بوده و این میزان گریس عبوری از تقسیم‌کننده به حجم داخل سیلندر و خروجی تقسیم‌کننده بستگی دارد. همچنین میزان دقیق گریس تزریقی در هر خروجی از سوی شرکت تولید کننده مشخص و درج می‌شود. نوع تقسیم‌کننده باید متناسب با نوع سیستم روانکاری انتخاب شود.
نکاتی برای انتخاب گریس خور مناسب

•     سایز رزوه گریس خور
•     گام رزوه گریس خور
•     زاویه ی مناسب گریس خور
•     نوع کلگی گریس خور (متناسب با میزان گریس عبوری)
•     خرید از شرکت‌های معتبر و معروف گریس خور (در غیر این صورت استفاده از قطعات نامرغوب منجر به آسیب‌های گاها جبران ناپذیر به تجهیزات شده و افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری را به دنبال خواهد داشت.)